Paket (Pako ) Şalter
Bir eksen etrafında dönebilen bir mil üzerine art arda dizilmiş dilimlerden oluşan çok konumlu anahtarlara paket şalter denir. Paket şalterler, genelde, düşük güçlü elektrikli iş elemanlarının çalıştırılmasında ve kumanda devrelerinde butonların yerine kullanılabilir.
Paket Şalterlerin Yapısı ve Çalışması
Paket şalterin her bir dilimi sabit ve hareketli parçalar olmak üzere iki kısımdan oluşur. Sabit parça üzerine kontaklar yerleştirilir. Her bir dilimde iki, üç, veya dört adet kontak bulunabilir.
İstenilen kontak sayısını elde etmek için uygun sayıda dilim art arda dizilir. Böylece, paket şalterlere istenildiği kadar kontak konulabilir. Bir eksen etrafında dönebilen hareketli parça ise, eksantrik olarak yapılır.
Bu eksantrik parça üzerindeki girinti ve çıkıntılar, kontakların açılıp kapanmalarını sağlarlar. Paket şalterin kumandası, üzerinde bulunan kolun çevrilmesiyle yapılır. Dönen eksantrik parça üzerinde bulunan çıkıntıların karşısındaki kontaklar açık, girintilerin karşısındaki kontaklar ise kapalıdır.
Bu paket şalterin,
- (A) konumunda (3-4) nolu kontak kapalı, (1-2) ve (5-6) nolu kontaklar açıktır.
- (B) konumunda (1-2) ve (5-6) nolu kontaklar kapalı, (3-4) nolu kontak ise açıktır.
- (C) konumunda tüm kontaklar, eksantrik parça üzerinde bulunan girintilerin karşısında oldukları için,kapalıdır.
Paket şalterin (B) ve (C) konumları incelenirse, her iki konumda da (1-2) ve (5-6) nolu kontakların kapalı olduğu görülür. Bunlardan (1-2) nolu kontak, (B) konumundan (C) konumuna geçerken hiç açılmaz dolayısıyla durumunu korur. Oysaki (5-6) nolu kontak, (B) konumundan (C) konumuna geçerken, dönen eksantrik parça üzerindeki çıkıntıdan dolayı önce açılır, sonra tekrar kapanır.
Bir paket şalterin kontak sayısı, kontakların açılıp kapanmaları ve konumları hakkındaki bilgiler,çalışma diyagramı denilen bir tabloda verilir.
Çalışma diyagramının sol sütununda bulunan satırlar paket şalterin konumlarını, üst satırında bulunan sütunlar ise paket şalterin kontaklarını gösterir. Bu tip bir diyagramda konum satırı ve kontak sütununun kesiştiği kare ya boş bırakılır, ya da (X) işareti konulur.
Kare boşsa, ilgili kontak bu konumda açık; kare içinde (X) işareti varsa ilgili kontak bu konumda kapalıdır. İki (X) işareti arasındaki dikey çizgi, konum geçişinde kontağın hiç açılmadan kapalı konumunu koruduğu anlamına gelir.
Örneğin, bu paket şalterde (B) konumundan (C) konumuna geçilirken (1-2) nolu kontak hiç açılmadan kapalı konumunu korumuştur. Çalışma diyagramının sol tarafında bulunan (B) ve (C) konumları arasındaki kırık ok, bu paket şalterin yaylı olduğunu gösterir.
Burada, paket şalter (C) konumuna getirildikten sonra serbest bırakılırsa, yay nedeniyle bu konumda kalmayıp, (B) konumuna döner.
Kaynak: Paket (Pako) Şalter Nedir?Nasıl Çalışır? - Elektrik Portal
Yorumlar - Yorum Yaz