PARATONER TESİSATI
4.1. PARATONER SİSTEMİ
4.1.1. Tanımı ve Görevi
Yıldırımın zararsız olarak toprağa iletilmesinde paratoner tesislerinden yararlanılır.
Elektrikli boşalmaların en az dirençli yoldan çevresine zarar vermeden toprağa iletilmesi bu
tesislerin yapım amacıdır.
4.1.2. Yapıldığı Yerler
Yıldırımın oluşumunu hızlandıran etkenlerin başında; sivri uçlar, bayrak direkleri,
kuleler, yüksek binalar, (TV, Telsiz, GSM, Radyo vericileri) anten direkleri, trafo tesisleri
vs. sayılabilir. Bunlara ilave olarak askerî tesisler, cami ve minareler, okullar, hapishaneler,
hastaneler, stadyumlar, gaz dolum tesisleri, petrol ofisleri, rafineriler, havaalanları, köprüler,
fabrikalar, depolar ve tüm binalarda paratoner ve topraklama tesisleri yapılması mecburidir.
4.1.3. Çeşitleri
Gelen bir yıldırımın etkisine karşı korunması gereken binalar üç şekilde korunabilir.

4.1.3.1. Faraday Kafesi
Faraday kafesi ile korunması istenen bina en yüksek yerlerinden toprağa kadar
devamlı ve kesiksiz iletkenlerle(yatay ve düşey) sarılmaktadır. Faraday kafesi yönteminin
yeterli olması için korunacak cismin birçok yerinden paket bağlar gibi iletken tellerle
sarılması gerekmektedir.

FARADAY KAFESİ NEDİR? ( TIKLAYIN )

4.1.3.2. Franklin Çubuğu
Franklin çubuğu korunacak yerin en yüksek noktasına sivri bir çubuk yerleştirme
prensibine dayanan koruma sistemidir. Bu çubuk en kısa yoldan indirme iletkeni ile
topraklama tesisatına bağlanmaktadır. Bu yöntemle geniş alanları hatta binaları korumak
mümkün değildir.Günümüzde özellikle minareler, kuleler ve bacalar gibi küçük boyutlu
alanlarda kullanılmaktadır.

4.1.3.3. Radyoaktif Paratonerler
Radyoaktif paratonerlerde radyoaktif kaynak kullanıldığından günümüzde
kullanılmamaktadır.

4.1.4. Paratoner Elamanları
Paratoner tesisatı yapımında iniş iletkenleri, yakalama çubuğu, direk, bağlantı
parçaları ve topraklama elemanları kullanılır.

4.1.4.1. İniş İletkenleri
2x30 mm dolu daire kesitli bakır iniş iletkeni kullanılacaktır. Bu iletken uygun
aralıklarla kroşeler kullanılarak montaj yüzeyine tutturulur.
4.1.4.2 Yakalama Çubukları
Çubuklar ucu sivriltilmiş en az 16 mm2 kesitli paslanmaz çelikten en az 50 cm
boyundadır. Tesisin en yüksek bölümlerine konur. Çatı aynı düzlemde ise özellikle
köşelerden başlanarak en çok 15 m aralıklı yakalama çubukları konur.
4.1.4.3. Direk
6 metre boyunda galvanizli bir borudur. Bu direk duvara ya da çatıya altlık, gergi
telleri, kelepçeler v.s. ile monte edilir.
4.1.4.4. Bağlantı Parçaları
Paratoner sistemlerin montajında ve bağlantılarında kroşeler, bağlantı klemensleri gibi
bağlantı parçaları kullanılır.
4.2. Paratoner Sistemi Montaj ve Bağlantıları
Aktif paratoner, korunması istenilen bölgedeki en yüksek noktadan 1,5 m daha
yükseğe monte edilecektir.
Tesiste kullanılacak bakır iletkenler %99,5 saflıkta elektrolitik bakır olacaktır.
Kurulacak tesisatın topraklama direnci ölçülecek ve 5 Ohm'dan az olacaktır,
fazla ise ilave bakır çubuk ile düşürülecektir.
Toprak altında kalan tüm bağlantı noktaları ziftlenecektir.
Paratoner monte edilecek çatılarda TV antenleri - Telsiz vs. mevcut ise
Paratoner tesisatına bağlanacaktır (TS 622).
Telefon, Yangın ihbar ve kumanda tesisatı, kablolarının geçtiği güzergahlarda
yapılması gereken topraklamalar, bu kabloların en az 5 m uzağına yapılacaktır.
Aktif paratonerde toprak altında kalan tüm bağlantı noktaları ziftlenecektir.

Kaynak: Megep

---

Yorumlar - Yorum Yaz

---